AŞİL TENDİNİTİ
Aşil tendiniti, aşil tendonunun iltihaplanmasıdır. Tipik olarak iltihaplanma kısa ömürlüdür. Zaman içinde, çözülmezse, durum tendonun dejenerasyonuna (aşil tendinite) dönüşür ki bu durumda tendon düzenli yapısını kaybeder ve mikroskobik yırtıklar geliştirmeye yatkın hale gelir. Bazen dejenerasyon aşil tendonunun topuk kemiğine tutunduğu alanı kapsar. Daha nadir vakalarda, ağrılı veya ağrısız kronik dejenerasyon tendonun kopmasıyla sonuçlanabilir.
NEDENLERİ
‘Aşırı kullanım’ hastalıkları olarak aşil tendiniti, çoğunlukla aşil tendonunu kapsayan tekrarlamalı aktivitelerin ani artışından kaynaklanır. Böyle aktiviteler tendona çok kısa sürede çok fazla baskı uygular, tendon liflerinin mikro yaralanmasına yol açar. Tendon üzerinde devam eden bu baskı yüzünden, vücut yaralı dokuları tedavi etmede başarısız olur. Daha sonra tendonun yapısı değişir ve devamlı ağrı ile sonuçlanır.
Aşil tendonu hasarları geliştirmede atletler büyük risk altındadırlar. Aşil tendiniti, işçiler gibi meslekleri ayaklarına bileklerine baskı uygulayan bireylerde, aynı zamanda hafta sonları ya da daha seyrek atletizmde yer alan ve kondisyonu daha az olan’ hafta sonu savaşçılarında’ yaygındır.
Buna ek olarak ayakları aşırı içe dönmüş (ayak kemeri düzleşmiş) kişiler, yürürken tendon üzerine büyük görev düştüğünden dolayı aşil tendiniti geliştirme eğilimindedirler. Bu bireyler yeterli sağlamlıkta ayakkabı giymezlerse, onların düztabanlığı aşil tendonlarını ileri düzeyde kötüleştirir.
BELİRTİLER
Aşil tendiniti belirtileri şunlardır:
- Tendonda ağrı- sızı, sertlik, acı ya da hassasiyet. Bu tendonun takip ettiği yol boyunca; topuğun üzerinden direkt olarak tendonun tutunduğu yerden başlayarak baldır kasının hemen altındaki bölüme kadar her yerde ortaya çıkabilir. Çoğunlukla ağrı sabah kalkarken ya da uzun süre dinlenmenin ardından ortaya çıkar ve biraz hareketle düzelir fakat daha sonra artan aktiviteyle kötüleşir.
- Tendonun kenarları sıkıştığında hassasiyet ya da bazen yoğun ağrı. Buna rağmen tendonun arkasına direkt olarak baskı kurulduğunda daha az hassasiyet oluşur.
- Hasar dejenerasyona dönüştüğünde tendon büyük hale gelirse dokunun zarar gördüğü yerlerde nodüller gelişebilir.
TEŞHİS
Aşil tendonitis ya da tendonisisin tedavi yaklaşımları yaralanmanın ne kadar süredir bulunduğuna ve tendondaki hasarın derecesine bağlı olarak seçilir. İlk aşamalarda ani( akut) iltihaplanma olduğunda, aşağıdaki seçeneklerden biri ya da daha fazlası önerilebilir.
- İmmobilizasyon: İmmobilizasyon aşil tendonu üzerindeki gücü azaltmak ve iyileşmeyi sağlamak için alçı ya da yürüyüş botu kullanımını kapsar.
- Buz: İltihaplanmadan kaynaklanan şişliği azaltmak için, ince bir havluya sarılı bir paket buzu yaralı bölgeye uyanık kaldığımız her saat için 20 dakika uygulayın. Buzu deriye direkt olarak uygulamayın.
- Oral medikasyonlar: İbuprofen gibi nonsteroidal antiinflammatuar ilaçlar durumun ilk aşamalarında ağrıyı ve ateşi düşürmeye yardımcı olabilir.
- Ortotik aletler : Parmakları aşırı içe bükülmüş ve yürüyüş bozuklukları olan kişiler için yaygın ortotik aletler reçetelendirilebilir.
- Gece ateli: Gece ateli uyku boyunca aşil tendonuna esneklik sağlamaya yardımcı olabilir
- Fiziksel tedavi: Fiziksel tedavi güçlendirme egzersizleri, yumuşak doku masajı ve hareketi, yürüyüş ve koşu eğitimi, esneme ve ultrasound tedavisini içerir.
CERRAHİ MÜDAHALE NE ZAMAN GEREKİR?
Ameliyatsız yaklaşımlar tendonun normal durumuna getirmede de başarısız olursa ameliyat gerekli olabilir. Doktorunuz hastanın yaşına, aktivite düzeyine, yaralanmanın genişliğine ve diğer faktörlere dayanarak tendonu iyileştirmek için en iyi prosedürü seçecektir.
ÖNLEME
Ameliyatlı ve ameliyatsız tedavi ardından aşil tendiniti önlemek için doktorunuz gün boyunca uygulayacağınız baldır kası esnetme ve güçlendirme egzersizleri önerebilir. Aynı zamanda ayak türüne ve aktiviteye uygun ayakkabı giymek durumun tekrar ortaya çıkmasını engellemede önemlidir.